a anno w roku
a.ae.n. ante aeram nostram przed naszą erą
a.Ch.n. ante Christum natum przed narodzeniem Chrystusa
a.D. anno Domini w roku Pańskim
ca. circa około
C. caput rozdział
cens. censor cenzor
cf. confer porównaj
cos. consul, cinsule konsul, za konsulatu…[1]
coss. consules, consulibium konsule, za konsulatu... [2]
d. die dnia
D.O.M. Deo Optimo Maximo Bogu Najlepszemu Największemu
dr doctor doktor
dr h.c. doctor honoris causa doktor honoris causa
dr iuris doctor iuris doktor prawa
dr u.i.I. I.U.D. doctor uniusque iuris doktor obojga praw [cywilnego i kanonicznego]
e.c. exempli causa na przykład
e.g. exempli gratia na przykład
f. filius syn
HS sestertius sesterc [moneta rzymska]
ib. ibidem tamże, w tym samym miejscu [odsyłacz do cytatu]
id. idem ten sam [np. autor wyżej cytowany]
I.N.R.I. Iesus Nasarenus Rex Iudaeorum Jezus Nazarejski król żydowski
i.e id est to jest, to znaczy
I.O.M. Iovi Optimo Maximo Jowiszowi Najlepszemu Największemu
L l liber księga, tom
l.c. l.cit. loco citato w miejscu przytoczonym
l.s. locus sigili miejsce na pieczęć
m mensis, mense miesiąc, w miesiącu
n. nep. nepos wnuk
N.B. nota bene zauważ dobrze, zapamiętaj
n.l. non liquet niejasne
n.n N.N. non notus nie znany
op.cit. opere citato w dziele cytowanym
op.l. opere laudato w dziale cytowanym
p. pp. pagina, paginae strona, strony
p.Ch.n. post Christum natum po narodzeniu Chrystusa
pinx. pinxit namalował [na obrazach]
pr. praetor, praetore pretor, za pretora…
p.s. P.S. post scriptum dopisek, dopisane [po zakończeniu listu]
Q.F.F.F.Q.S Quod felix faustum fortunatunique sit Oby to było szczęśliwe, pomyślne, sprzyjające i dobre.
Q.B.F.F.F.Q.S. Quod bonum felix faustum fortunatunique sit
R. Romanus rzymski
s.a sine anno bez podania roku
S.C. Senatus Consultum uchwała senatu
scil. scilicet to znaczy, domyślne
s.d. salutem dicit przesyła pozdrowienia
s.p.d. salutem plurimam dicit przesyła najserdeczniejsze pozdrowienia
s.d. sine die bez podania dnia
S.P.Q.R. Senatus Populusque Romanus Senat i naród rzymski
sq. sequens następny [wiersz]
sqq. sequentes następne
S.V.B.E.E.V. Si vales, bene est, ego valeo Jeżeli masz się dobrze, to szczęśliwie, ja czuję się dobrze.
tr.pl. tribunus plebis trybun ludowy
v. verte odwróć [kartę, spójrz na następna strone]
v. vide zobacz
v. versus wiersz
