Wielcy malarze XIX wieku
Cezanne Paul (1836-1906) – malarz francuski o przełomowym znaczeniu dla malarstwa XIX w. W jego obrazach pojawił się nowy sposób ujmowania przestrzeni na płótnie. Cezanne porzucił trójwymiarową perspektywę zbieżną i zaczął budować przestrzeń swoich obrazów nową metodą – metodą planów biegnących w głąb obrazu równolegle względem siebie i rozróżnianych kolorem, z zachowaniem wszelkich zasad perspektywy malarskiej. Kolejną zmianą, jaką wprowadził Cezanne do malarstwa, jest uproszczenie kształtu przedmiotów zgrupowanych na obrazie, częściowe upodabnianie ich do form geometrycznych, co doprowadziło do powstania kubizmu. Dopiero w ostatnich latach życia Cezanne’a jego malarstwo znalazło uznanie. Obrazy (pejzaże, martwa natura): Martwa natura z jabłkami i pomarańczami, Błękitny wazon, Kąpiące się.
Chełmoński Józef (1849-1914) – mistrz polskiego pejzażu realistycznego i sceny rodzajowej, twórca obrazów oddających polski krajobraz w różnych porach roku i w różnych warunkach atmosferycznych, utrwalających rodzimy obyczaj wiejski. Wrażliwość artysty na piękno rodzimego pejzażu znalazła odbicie w krajobrazach (Żurawie), a wirtuozeria formy w scenach z końmi wolnymi i w zaprzęgach (Czwórka), które Chełmoński potrafił malować z wielkim mistrzostwem. Zarzucano mu wulgaryzację malarstwa (Babie lato).
Courbet Gustave (1819-1877) – malarz francuski, jeden z najwybitniejszych realistów sztuki europejskiej XIX w. Był komisarzem do spraw sztuki we władzach Komuny Paryskiej. Po jej upadku został uwięziony i skazany na wygnanie. Najpełniejszym przykładem realistycznej postawy artystycznej Courbeta są obrazy poświęcone ludzkiej pracy: Kobiety przesiewające ziarno, Kamieniarze, Kobiety zbierające kłosy. Malował też martwą naturę i pejzaże, zwłaszcza morskie, w których wydobywał po mistrzowsku lśnienia i przejrzystość barw.
Degas Edgar (1834-1917) – francuski malarz, grafik i rzeźbiarz, impresjonista. Jego wczesne prace o tematyce historycznej oraz portrety powstają pod silnym wpływem sztuki renesansowej i klasycystycznej. Był ilustratorem życia ówczesnego Paryża: w kawiarni, teatrze, na balecie, na wyścigach konnych. Ulubionym tematem malarskim oraz rzeźbiarskim Degasa były tancerki. Znane obrazy: Tancerka, Lekcja tańca, Absynt, Madame Morisot. W ostatnim okresie, na skutek postępującej ślepoty, wypowiadał się głównie w technice rzeźbiarskiej.
Delacroix Eugene (1798-1863) – malarz francuski, przedstawiciel romantyzmu. Jego twórczość dzieli się na kilka grup: portrety, sceny historyczne i współczesne, pejzaże, motywy wschodnie, prace animalistyczne (sceny walk zwierząt i polowania).
