Przyczyny istnienia w danym państwie ustroju totalitarnego były w zależności od miejsca i czasu różnorodne. zwykle pojawiał się człowiek lub grupa ludzi, którzy byli przekonani, iż realizowana przez nich ideologia zbawi człowieka i świat, w zależności od uwarunkowań społeczno-politycznych. Dochodzili oni do władzy dzięki zamachowi stanu, jak miało to miejsce w 1917 roku w Rosji.
Lenin był, obok Stalina, największym propagatorem komunizmu. Zaczął od wydawania „organu prasowego”, później przyszły teksty propagandowe skierowane do szerokich rzesz robotników. Propaganda Lenina przytłumiona I wojną światową wybuchła w 1917 roku. W tym czasie do działalności zaczął on wykorzystywać radio, opracował symbolikę sierpa i młota oraz czerwoną gwiazdę. Równocześnie trwała propaganda za granicą z udziałem Trockiego. W Baku w 1918 utworzono Radę Propagandy, która miała wydawać dzienniki w językach azjatyckich. Stalin korzystał z innych rodzajów propagandy niż współcześni mu Hitler i Mussolini. Apelował on do uczuć nacjonalistycznych swoich rodaków, narodowej dumy, odcinał się od potencjalnej pomocy z zagranicy. Po wydaleniu z kraju Trockiego nie miał on równego sobie przeciwnika, co pozwoliło prowadzić odpowiednią kampanię. Zaczęto propagować etos pracy przez wprowadzanie gospodarki planowej, ideologię stachanowców. Wykorzystywano przy tym szczególnie kino, – które stawało się coraz bardziej dostępne dla mas, literaturę szczególnie przydatną przy indoktrynacji młodzieży, a także architekturę – moskiewskie metro, popularyzacja posągów wodza, a także posągów zwycięstwa. Od 1947 roku za propagandę miał być odpowiedzialny Kominform, który jednak nie spełnił swojego zadania. Plakaty propagandowe były jednym z elementów propagandy. Plakaty miały trafiać do świadomości odbiorców poprzez wykorzystanie bodźców wzrokowych, i wizualnych. Wykorzystywały dwa zasadnicze elementy: grafikę oraz tekst. Do tworzenia plakatów wielokrotnie wykorzystywano profesjonalnych malarzy. Po upowszechnieniu telewizja, ich znaczenie zmalało.
W wyniszczonej I wojną światową i rewolucją Rosji Sowieckiej po śmierci Lenina do władzy dochodzi Stalin - kreatura uparta, pracowita i wytrwała, o pokrętnym umyśle. Stalin, który jeszcze za życia wodza rewolucji zdobył ogromne wpływy w aparacie partyjnym (wykonując pracę administracyjną, której nikt nie chciał się podjąć), stał się podejrzliwym, z czasem coraz okrutniejszym tyranem. ?Odziedziczył? system obozów pracy przymusowej GUŁAG i z czasem doprowadził do jego rozwinięcia. Ulegle mu służby policyjne z wielką gorliwością dostarczały mu darmowej siły roboczej - Wrogów Ludu. Paradoksalnie - co kilka lat oni sami zasilali ich szeregi. Przymusowa kolektywizacja przyniosła pięć milionów ofiar i dwa razy tyle uwięzionych w obozach pracy. Od początku 1933 roku liczba ta już nigdy się nie zmniejszyła (spadla dopiero kilka lat po śmierci Stalina). Za pomocą polityki terroru Stalin wyeliminował wszystkich potencjalnych i domniemanych konkurentów do władzy. Wymordował wszystkich współpracowników Lenina. Praca przymusowa przestała być zjawiskiem marginalnym, jak za czasów Lenina, stając się ważna i integralną częścią gospodarki, przy czym OGPU zarządzało dużymi terenami Syberii i Środkowej Azji. Przykładowo przy budowie kanału Białomorskiego, pokazowej budowy Stalina, zatrudniono ponad 300 tys. więźniów.
Polityka terroru doprowadziła do poważnego osłabienia armii sowieckiej - podczas czystki w 1937 wymordowano 70% wyższej kadry oficerskiej, 3000 wyższych oficerów tajnej policji i 90% prowincjonalnych oskarżycieli publicznych.
